Μάθετε τα πάντα για δύο πανέμορφες βίλες υψηλής αισθητικής που άφησε παρακαταθήκη ένα εκρηκτικό δημιουργικό ζευγάρι των τεχνών και των γραμμάτων στις αρχές του αιώνα.
Για τον Άγγελο Σικελιανό εκτός του ότι είναι ένας εμβληματικός ποιητής της Νεώτερης Ελλάδας, έμαθα περισσότερα τα τελευταία χρόνια ψάχνοντας για πληροφορίες σχετικά με τη φιλία του με τον Νίκο Καζαντζάκη. Ψάχνοντας λοιπόν άρχισε να μου ξεδιπλώνεται ο μίτος της συναρπαστικής του ζωής και ταυτόχρονα η ταυτότητα της μούσας που τον ενέπνευσε αλλά και τον υποστήριξε στα μεγαλόπνοα και δημιουργικά του σχέδια, της Αμερικανίδας Εύας Πάλμερ.
Διάβασα για τις μνημειώδεις κατοικίες τους και στο μυαλό μου ''σφηνώθηκε'' η ιδέα να δω ζωντανά τις βίλες αυτές. Και έτυχε ο δρόμος μας να μας φέρει την Πρωτοχρονιά του 2022 στο Ξυλόκαστρο για ένα τριήμερο. Το ξενοδοχείο μας συνόρευε με το ΄παραθαλάσσιο δάσος Πευκιά στα όρια του οποίου βρίσκεται το πανέμορφο αυτό σπίτι. Mε την πρώτη εξόρμηση πέρασα μέσα από το πυκνό σκιερό δάσος και έφτασα σε μία φανταστική τοποθεσία δίπλα στη θάλασσα.
Για φαντάσου πόσο πιο όμορφα και παρθένα θα ήταν στις αρχές του 20ου αιώνα όταν ‘’ο Άγγελος Σικελιανός 1906 γνώρισε τη μετέπειτα συζυγό του Εύα Πάλμερ. Όντας ακόμα πολύ νέοι, αμέσως ένας μεγάλος και παράξενος έρωτας γεννήθηκε μεταξύ τους, ο οποίος μάλιστα πυροδότησε και το μετέπειτα πάθος των δύο για την Αρχαία Ελλάδα, δίνοντάς τους στο μέλλον τη δυνατότητα να φέρουν εις πέρας το μεγαλεπήβολο σχέδιο του ποιητή για την διοργάνωση των «Δελφικών Γιορτών».’’ Aπόσπασμα από άρθρο στο ‘www.gargalianoionline.gr
’Μετά από μια βόλτα στο παραλιακό χωριό Συκιά της Κορινθίας, το ζευγάρι γοητεύτηκε από την παραθαλάσσια τοποθεσία με απεριόριστη θέα προς τα νερά του Κορινθιακού Κόλπου. Το 1908 το περιου ο λόγος οικόπεδο πέρασε στην ιδιοκτησία τους, καθώς το Ιβάκι –έτσι αποκαλούσε ο ποιητής την Πάλμερ κατά την προσωπική τους αλληλογραφία– καταγόμενη από εύπορη οικογένεια είχε την οικονομική άνεση να πραγματοποιήσει μια τέτοια αγορά. ‘’
’Η κατασκευή της μονοκατοικίας που ακολούθησε έγινε σε σχέδια του ίδιου του ποιητή και ολοκληρώθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα. Το κτίσμα δημιουργήθηκε με την μέθοδο της ισοδόμου λιθοδομής, ενώ τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του ανταποκρίνονται κατά κάποιον τρόπο και στον τρόπο σκέψης του ποιητή, συγκεντρώνοντας διαφορετικές νοοτροπίες.’’
‘’Έτσι ανάμεσα σε αυτές διακρίνονται τρεις τάσεις: η αρχαιοελληνική η οποία εκπροσωπείται από τους κίονες στην πρόσοψη, η βυζαντινή τεχνοτροπία που συναντάται στα παράθυρα και η ενετική η οποία διακρίνεται στα μπαλκόνια. Από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά για την δημιουργία της βίλας, μάλιστα, είναι το γεγονός ότι μεταφέρθηκε πέτρα από την περιοχή των Αγίων Θεοδώρων.’
’Στη συγκεκριμένη βίλα ο ποιητής απολάμβανε την παρέα των φίλων του – έζησε αρκετά μεγάλα διαστήματα και χωρίς την Εύα – οι οποίοι δεν ήταν άλλοι από εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής.
Ανάμεσά τους ο πολύ στενός του φίλος Νίκος Καζαντζάκης και οι Κωστής Παλαμάς και Κώστας Καρυωτάκης, ενώ δεν ήταν λίγα και τα καλοκαίρια που πέρασαν εδώ ο Παύλος και η Φρειδερίκη.’’
Σε αυτήν την τραπεζαρία αλλά και στους εξωτερικούς χώρους αναπτύσσονταν συζητήσεις για τον κόσμο που αλλάζει, για την τέχνη, απαγγέλλονταν ποιήματα και γίνονταν αναγνώσεις από τους μεγάλους λογοτέχνες και τις μεγάλες προσωπικότητες που φιλοξενήθηκαν εκεί. Δεν είναι συναρπαστικό;
Εσωτερικό επάνω ορόφου και σκάλα που οδηγεί στον 1ο όροφο
Μετά από τον οικονομικό μαρασμό του ζευγαριού, η βίλα πέρασε μέσα από τη διαδικασία του πλειστηριασμού σε άλλους ιδιοκτήτες ενώ κατέληξε τη δεκαετία του 1980 να χαρακτηριστεί ως σημαντικό μνημείο της νεότερης πολιτιστικής κληρονομίας της χώρας και να προστατεύεται από τη σχετική νομοθεσία.
Σήμερα και αφού διαφυλάσσεται άριστα συντηρημένη μέσα στο ξενοδοχειακό συγκρότημα Sikyon, οι τωρινοί ιδιοκτήτες αφού επισκεύασαν και ανακαίνισαν το χώρο έχουν ανοίξει το ισόγειο στο κοινό που λειτουργεί με ελεύθερη είσοδο ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να μπει μέσα στον κόσμο του ζευγαριού, να δει προσωπικά τους αντικείμενα και βιβλία, να απολαύσει ένα ποτό στο αναμμένο τζάκι του σαλονιού και να βιώσει την αίγλη της εποχής αλλά και την ενέργεια που έχουν αφήσει στο χώρο οι δύο αυτοί άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων.
Πριν την επισκεφθείτε θα πρέπει να καλέσετε στο τηλέφωνο 27430 28432, του γραφείου του συγκροτήματος που διαχειρίζεται το χώρο για να σας ενημερώσει για το ωράριο επισκέψεων γιατί ανά εποχή ισχύουν άλλα δεδομένα.
Αλλά η ιστορία δεν τελειώνει εδώ γιατί η βίλα που σηματοδότησε μία από τις πιο σημαντικές περιόδους στη ζωή του Σικελιανού αποτέλεσε ταυτόχρονα ‘’ορμητήριο ενός άλλου κοινού στόχου που είχε ο Άγγελος Σικελιανός με την αμερικανίδα πρώτη του σύζυγο, Έυα Πάλμερ, για καθιέρωση των δελφικών εορτών.’’ Αυτό το γεγονός μας μεταφέρει στην απέναντι όχθη του Κορινθιακού κόλπου και μας ανεβάζει ψηλά στους Δελφούς όπου το ζευγάρι μας άφησε παρακαταθήκη άλλο ένα πανέμορφο πέτρινο κτίσμα. Αυτό είναι που θαυμάζω και περισσότερο σε αυτήν την ιστορία γιατί κυρίως οι τολμηροί και οι παθιασμένοι αφήνουν πίσω τους έργα που μένουν στην ιστορία.
Πηγή photo & κείμενο Lifo: Η παλιά διώροφη κατοικία του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού
’Πρόκειται για μια τοποθεσία φυσικού κάλλους με έντονο το αρμονικό στοιχείο, που αναδίδει ενέργεια. Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία συναρπάζουν το βλέμμα του επισκέπτη με το που θα διαβεί το κατώφλι της εμβληματικής κατοικίας.
Η λαξευμένη λιθοδομή, τα τοξωτά ανοίγματα και οι κίονες χωρίς ραβδώσεις θυμίζουν τα νεογοτθικού ύφους σπίτια στο Bar Harbor, όπου η νεαρή Εύα περνούσε τα καλοκαίρια της.’’ Για την ιστορία, να θυμίσουμε ότι από το 1933, οπότε η Εύα Σικελιανού αναχωρεί για την Αμερική, το σπίτι παύει να κατοικείται, εγκαταλείπεται και σταδιακά ερημώνει. Τη δεκαετία του '60 απαλλοτριώθηκε υπέρ του ΕΟΤ και το 1985 το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών ανέλαβε την αποκατάστασή του στην αρχική του μορφή. Μέχρι τον Ιούλιο του 1991 όπου και πραγματοποιήθηκαν τα επίσημα εγκαίνια του Μουσείου Δελφικών Εορτών που λειτούργησε υπό την εποπτεία του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών έως το 2011.
Η αναβίωση των Δελφικών εορτών αποτέλεσε το άπιαστο όνειρο του καλλιτεχνικού ζευγαριού και απορρόφησε τη μεγαλύτερη ενέργεια τους σε πόρους, χρόνο και προσπάθεια.
Εκπλήρωσαν το σχέδιό τους με αποκλειστικά δικούς τους πόρους και χορηγίες και κατάφεραν να οργανώσουν κάποιες αρχαίες παραστάσεις και δρώμενα με πολύ προσωπική εργασία, κόπο, με τα πενιχρά μέσα, της εποχής, δυσχερής μετακινήσεις και επικοινωνία με την πρωτεύουσα. Δυστυχώς η υπεράνθρωπη αυτή προσπάθεια δεν ολοκληρώθηκε στο μέγιστο των στόχων που είχαν θέσει και οδήγησε σε πτώση της σχέσης τους αλλά και της οικονομικής τους κατάστασης. Παρόλα αυτά ετέθησαν τα θεμέλια στη μετέπειτα οργάνωση παραστάσεων και σε άλλα αρχαία θέατρα ενώ το κτίσμα και όσα έχουν διασωθεί μέσα σε αυτό παραμένουν έως σήμερα ένα ορόσημο της πόλης των Δελφών αποτελώντας σημαντικό ταξιδιωτικό προορισμό επισκεπτών και θαυμαστών του ιστορικού παρελθόντος της Ελλάδας.
Εικόνες από το εσωτερικό της βίλας σήμερα Μουσείο των Δελφικών Εορτών
Πρωτότυπα υφαντά ρούχα της Εύας Πάλμερ, photo: eccd.gr
Kοστούμι που φόρεσε η Τανάγρα Κανέλλου, η οποία υποδύθηκε τον Πύθωνα στην αναβίωση του αρχαίου δρώμενου των Σεπτηρίων.
Σε αυτό το οίκημα, η Eύα Πάλμερ με ειδικότητα στη χορογραφία, τη μουσική και στην υφαντική αναβίωσε την τέχνη του αργαλειού και φυσικά έφτιαξε μόνης της τα κοστούμια για τις παραστάσεις που ανέβασαν στους Δελφούς ενώ ταυτόχρονα υιοθετούσε και η ίδια την αρχαιοελληνική ενδυμασία, γεγονός που ξένιζε κυρίως τους απλούς ανθρώπους της εποχής.
O αργαλειός και η πιανόλα της Εύας Σικελιανού, photo: eccd.gr
‘’Για μισό αιώνα σχεδόν, ντυμένη με υφασμένες από την ίδια αρχαιοπρεπείς χλαμύδες και σανδάλια, προσπάθησε να κάνει τη σύγχρονη ζωή πιο ελεύθερη και πιο όμορφη, μέσα από μια δημιουργική σύνδεση με την αρχαιότητα. Στη διαδρομή, διασταυρώθηκε με άλλους πρωτοπόρους δημιουργικούς καλλιτέχνες όπως η Νάταλι Κλίφορντ Μπάρνεϋ, η Ρενέ Βιβέν κ.α.’’ απόσπασμα από το βιβλίο της Άρτεμις Λεοντή.
Με αρχαία Ελληνική ενδυμασία φτιαγμένη από την ίδια στον αργαλειό, η μοναχική, σχεδόν ιερατική μορφή της Εύας Σικελιανού στο Αρχαίο Θέατρο των Δελφών το 1930.
aromalefkadas.gr: Η Εύα Σικελιανού στους Δελφούς. Φωτογραφία Nelly’s
Άλλες κατοικίες αφιερωμένες στη μνήμη του ποιητή
Μουσείο Άγγελου Σικελιανού στην πόλη της Λευκάδας. Το σπίτι που γεννήθηκε και μεγάλωσε ο ποιητής έγινε και αυτό μουσείο και εκτός από τις μαρτυρίες της ζωής και του έργου του ποιητή φιλοξενεί πολύ σημαντικές εκδηλώσεις. Πηγή: Aromalefkadas.gr
Το 1933 ο ποιητής επισκέπτεται τον όρμο της Φανερωμένης στη Σαλαμίνα. Εκεί, στη θέση ενός παλιού ανεμόμυλου είχε χτιστεί ένα οίκημα το οποίο χρησιμοποιούσε το μοναστήρι. Ο Σικελιανός ζήτησε να του παραχωρηθεί ένας χώρος για να μείνει, πράγμα που έγινε. Σ’ αυτό το σπίτι έζησε για μεγάλα διαστήματα από το 1938 έως το τέλος του 1949 μαζί με την Άννα Καραμάνη, την οποία γνώρισε και παντρεύτηκε το 1938, με τη συγκατάθεση της Εύας καθώς και του πρώην συζύγου της Άννας. Πηγή: aromalefkadas.gr
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι ο συναρπαστικός βίος του θρυλικού μας ποιητή με την ‘’έντονη, πληθωρική και λυρική προσωπικότητα χαρακτηρίζεται από συνεχείς μετακινήσεις: Λιβύη, Αμερική όπου παντρεύεται την Εύα Πάλμερ, Παρίσι, περιηγήσεις με το φίλο του Ν. Καζαντζάκη στο Άγιο Όρος και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας, Παλαιστίνη. Τα διάφορα σπίτια στα οποία κατέλυσε κατά καιρούς συνδέονται με διαφορετικές πλευρές και περιόδους τού τόσο πλούσιου και δημιουργικού του βίου.’’ Μία ζωή έμπνευση για δημιουργικούς και ανήσυχους ανθρώπους’’ σας εσάς. Μην χάσετε ευκαιρία να επισκεφθείτε τουλάχιστον ένα από αυτά τα μουσεία.
